🔱 कालभैरव अष्टकम् – काशीच्या अधिपती कालभैरवाची स्तुती
🕉️ परिचय
“कालभैरव अष्टकम्” हे एक अत्यंत शक्तिशाली आणि पवित्र स्तोत्र आहे, ज्याची रचना आदि शंकराचार्यांनी केली आहे.
हे स्तोत्र काशीपुरातील अधिपती, श्री कालभैरव यांना समर्पित आहे. कालभैरव हे भगवान शिवांचे भयंकर आणि दंडनायक रूप मानले जाते — जे अधर्म, अहंकार, आणि अन्यायाचा नाश करून भक्तांचे रक्षण करतात.
कालभैरव म्हणजेच काळाचा स्वामी — ज्याच्या भीतीने स्वतः काल (मृत्यू) देखील थांबतो.
कालभैरव अष्टकम्
कालभैरव अष्टकम्देवराज सेव्यमान पावनाङ्घ्रि पङ्कजंव्यालयज्ञ सूत्रमिन्दु शेखरं कृपाकरम् नारदादि योगिवृन्द वन्दितं दिगंबरंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे॥ १॥
भानुकोटि भास्वरं भवाब्धितारकं परंनीलकण्ठम् ईप्सितार्थ दायकं त्रिलोचनम् ।
कालकालम् अंबुजाक्षम् अक्षशूलम् अक्षरंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे॥२॥
शूलटङ्क पाशदण्ड पाणिमादि कारणंश्यामकायम् आदिदेवम् अक्षरं निरामयम् ।भीमविक्रमं प्रभुं विचित्रताण्डवप्रियंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥३॥
भुक्तिमुक्तिदायकं प्रशस्तचारुविग्रहंभक्तवत्सलं स्थितं समस्तलोकविग्रहम् ।विनिक्वणन् मनोज्ञहेमकिङ्किणी लसत्कटिंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥४॥
धर्मसेतुपालकं त्वधर्ममार्गनाशकंकर्मपाश मोचकं सुशर्मदायकं विभुम् ।स्वर्णवर्णशेषपाश शोभिताङ्गमण्डलंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥ ५॥
रत्नपादुका प्रभाभिराम पादयुग्मकंनित्यम् अद्वितीयम् इष्टदैवतं निरञ्जनम् ।मृत्युदर्पनाशनं कराळदंष्ट्रमोक्षणंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥६॥
अट्टहास भिन्नपद्मजाण्डकोश सन्ततिंदृष्टिपातनष्टपाप जालमुग्रशासनम् ।अष्टसिद्धिदायकं कपाल मालिकन्धरंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥७॥
भूतसङ्घनायकं विशालकीर्तिदायकंकाशिवासलोक पुण्यपापशोधकं विभुम् ।नीतिमार्गकोविदं पुरातनं जगत्पतिंकाशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे ॥८॥
कालभैरवाष्टकं पठन्ति ये मनोहरंज्ञानमुक्तिसाधनं विचित्रपुण्यवर्धनम् ।शोक मोह दैन्य लोभ कोप ताप नाशनंते प्रयान्ति कालभैरवाङ्घ्रि सन्निधिं ध्रुवम् ॥९॥
इति श्रीमच्छङ्कराचार्यविरचितं कालभैरवाष्टकं संपूर्णम् ॥
🙏 स्तोत्राचा अर्थ आणि भावार्थ
१. देवराज सेव्यमान पावनाङ्घ्रि पङ्कजं…
या श्लोकात शंकराचार्य म्हणतात —
देवेंद्रसारखे देवही ज्यांच्या चरणकमळांची सेवा करतात, त्या कालभैरवांचे स्मरण करतो. ते कृपामय, योगीजनांनी पूजलेले आणि काशीचे अधिपती आहेत.
भावार्थ:
कालभैरव हे सर्व देवांचे देव आहेत. त्यांच्या चरणांचा स्पर्शही भक्ताला मोक्षाकडे नेतो.
२. भानुकोटि भास्वरं भवाब्धितारकं परं…
भैरवांच्या तेजाची तुलना कोट्यवधी सूर्यांशी केली आहे. ते तीन नेत्र असलेले, करुणामय आणि सर्वांना इच्छित फल देणारे आहेत.
भावार्थ:
ते भक्तांच्या जीवनातील अंध:कार दूर करून ज्ञानाचा प्रकाश देतात.
३. शूलटङ्क पाशदण्ड पाणिमादि कारणं…
भैरवांच्या हातात त्रिशूल, दंड आणि पाश आहेत. ते विश्वाचे आदि कारण आहेत आणि भय नष्ट करणारे आहेत.
भावार्थ:
ते दुष्टांचा नाश करतात आणि धर्माचा रक्षण करतात.
४. भुक्तिमुक्तिदायकं प्रशस्तचारुविग्रहम्…
भैरव सुंदर, तेजस्वी आणि भक्तवत्सल आहेत. ते भक्तांना भोग आणि मोक्ष दोन्ही देतात.
भावार्थ:
त्यांची पूजा केल्याने जीवनात यश, शांती आणि मुक्ती प्राप्त होते.
५. धर्मसेतुपालकं त्वधर्ममार्गनाशकं…
भैरव धर्माचा रक्षण करतात आणि अधर्माचा नाश करतात. ते कर्मबंधनातून मुक्ती देतात.
भावार्थ:
ते न्यायप्रिय आणि सत्यनिष्ठांचे रक्षण करतात, तर अधर्मींचा नाश करतात.
६. रत्नपादुका प्रभाभिराम पादयुग्मकं…
भैरवांच्या रत्नमय पादुकांचे वर्णन केले आहे. त्यांचे स्मरण केल्याने मृत्यूचा भय संपतो.
भावार्थ:
भक्तांच्या आयुष्यातील सर्व भीती, संकटे, रोग, आणि अडचणी दूर होतात.
७. अट्टहास भिन्नपद्मजाण्डकोश सन्ततिं…
भैरवांच्या एका हास्याने संपूर्ण ब्रह्मांड हलते. ते अष्टसिद्धी प्रदान करतात.
भावार्थ:
त्यांच्या कृपेने भक्ताला अद्भुत शक्ती आणि यश प्राप्त होते.
८. भूतसङ्घनायकं विशालकीर्तिदायकं…
भैरव सर्व भूत-प्रेतांचे अधिपती आहेत. ते पुण्य आणि पापाचे शुद्धीकरण करतात.
भावार्थ:
काशीमध्ये त्यांची पूजा केल्याने सर्व दोष, भय, आणि पाप नष्ट होतात.
९. फलश्रुती
जो भक्त हे स्तोत्र भावपूर्वक पठण करतो, त्याचे सर्व दुःख, मोह, लोभ, आणि ताप नष्ट होतात आणि तो निश्चयाने कालभैरवांच्या सान्निध्यात पोहोचतो.
🔮 कालभैरव अष्टक पठणाचे फायदे
- मनातील भीती, अडचणी आणि असुरक्षितता दूर होते.
- आर्थिक स्थैर्य, यश आणि मानसिक शांती मिळते.
- शत्रू आणि वाईट शक्तींपासून संरक्षण मिळते.
- जीवनात स्पष्टता आणि आत्मविश्वास वाढतो.
- कर्मबंधनातून मुक्ती आणि मोक्षप्राप्ती होते.
🕯️ पठणाची योग्य वेळ
- दिवस: सोमवार, शनिवार, किंवा कालाष्टमी
- वेळ: पहाटे ब्रह्ममुहूर्तात किंवा रात्री १२ नंतर
- स्थान: घरातील देवघर, भैरव मंदिर, किंवा काशीचे ध्यान
🧘♀️ पठण पद्धत
- स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करावेत.
- भैरवांना काळा तीळ, काळे फुल, आणि निंबाची पाने अर्पण करावीत.
- दीप प्रज्वलित करून “ॐ कालभैरवाय नमः” जप करावा.
- नंतर “कालभैरव अष्टकम्” पूर्ण भक्तिभावाने पठण करावे.
🕉️ समाप्ती
“कालभैरव अष्टकम्” हे केवळ स्तोत्र नाही — ते शिवतत्त्वाचे जिवंत रूप आहे.
ज्याने जीवनात अंध:कार आहे, त्याच्यासाठी हे स्तोत्र म्हणजे प्रकाशाचा मार्ग आहे.
कालभैरवांची कृपा लाभली की, वेळही भक्ताच्या बाजूने वागतो.
🔱 “काशिका पुराधिनाथ कालभैरवं भजे” 🔱