हरतालिकेची कहाणी 2025
हरतालिका व्रत म्हणजे काय?
हरतालिकेची कहाणी 2025 | Hartalika Teej Vrat Katha हे स्त्रियांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे धार्मिक व्रत मानले जाते. भारतात प्राचीन काळापासून स्त्रियांसाठी असलेल्या व्रते, उपवास आणि पूजापद्धतींना एक वेगळं स्थान आहे. त्यापैकी एक लोकप्रिय व्रत म्हणजे हरतालिका व्रत किंवा हरतालिका तीज. या व्रताचा मुख्य उद्देश म्हणजे भगवान शिवाला पती म्हणून प्राप्त करणे. कुमारिका मुली योग्य पतीसाठी हे व्रत करतात, तर विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्य, आरोग्य आणि दाम्पत्यसौख्यासाठी हे व्रत श्रद्धेने पाळतात.
हरतालिका शब्दाचा अर्थ
- “हर” म्हणजे भगवान शिव.
- “तालिका” म्हणजे सखी.
देवी पार्वतीची सखी हिला या व्रताशी जोडले गेले आहे, म्हणून याला हरतालिका असे म्हणतात.
हरतालिका तीज 2025 तारीख व शुभ मुहूर्त
सन 2025 मध्ये हरतालिका तीजचा पावन दिवस 26 ऑगस्ट 2025 (मंगळवार) रोजी साजरा केला जाणार आहे.
हरतालिका 2025 तारीख
- तिथी: भाद्रपद शुक्ल तृतीया
- वार: मंगळवार
व्रताचा शुभ मुहूर्त
- हरतालिका पूजेची वेळ: सकाळी व संध्याकाळी
- उपवासाचा कालावधी: सूर्योदयापासून पुढील दिवसाच्या चंद्रदर्शनापर्यंत
हरतालिकेची कहाणी (Hartalika Vrat Katha)
एके दिवशी शंकरपार्वती कैलासपर्वतावर बसली होती. पार्वतीनं शंकराला विचारलं, महाराज सर्व व्रतात चांगलं असं व्रत कोणते ? श्रम थोडे, आणि फळ पुष्कळ, असं एखादं व्रत असलं तर मला सांगा. आणि मी कोणत्या पुण्याईनं आपले पदरी पडले हेही मला सांगा. तेव्हा शंकर म्हणाले, जसा नक्षत्रांत चंद्र श्रेष्ठ, ग्रहात सूर्य श्रेष्ठ, चार वर्णात ब्राह्मण श्रेष्ठ, देवात विष्णू श्रेष्ठ, नद्यांत गंगा श्रेष्ठ त्याप्रमाणे हरितालिका हे व्रत सर्वांत श्रेष्ठ आहे. ते तुला सांगतो.
तेच तू पूर्वजन्मी हिमालय पर्वतावर केलंस आणि त्याच पुण्यानं तू मला प्राप्त झालीस, ते ऐक. हे व्रत भाद्रपद महिन्यातील पहिल्या तृतीयेला करावं. ते पूर्वी तू कसं केलंस ते मी तुला आता सांगतो. तू लहानपणी मी तुला प्राप्त व्हावं म्हणून मोठं तण केलंस. चौसष्ट वर्ष तर झाडाची कली पानं खाऊन होतीस. थंडी, पाऊस, ऊन ही तिन्ही दुःख सहन केलीस.
हे तुझे श्रम पाहून तुझ्या बापाला फार दुःख झालं व अशी कन्या कोणाला द्यावी ? अशी त्याला चिंता पडली. इतक्यात तिथं नारदमुनी आले. हिमालयानं त्यांची पूजा
केली व येण्याचं कारण विचारलं. तेव्हा नारद म्हणाले, तुझी कन्या उपवरं झाली आहे ती विष्णूला द्यावी, तो तिचा योग्य नवरा आहे. त्यांनीच मला तुजकडे मागणी करण्यास पाठविलं आहे. म्हणून इथं मी आलो आहे. हिमालयाला मोठा आनंद झाला. त्यानं ही गोष्ट कबूल केली.
नंतर नारद तेथून विष्णूकडे आले. त्यांना ती हकीकत कळविली व आपण निघून दुसरीकडे गेले.
नारद गेल्यावर तुझ्या बापानं ही गोष्ट तुला सांगितली, ती गोष्ट तुला रुचली नाही. तू रागावलीस असं पाहून तुझ्या सखीनं रागावण्याचं कारण विचारलं, तेव्हा तू सांगितलंस, महादेवावाचून मला दुसरा पती करणे नाही, असा माझा निश्चय आहे, असं असून माझ्या बापानं मला विष्णूला देण्याचं कबूल केलं आहे, ह्याला काय उपाय करावा ? मग तुला तुझ्या सखीनं एका घोर अरण्यात नेलं. तिथं गेल्यावर एक नदी दृष्टीस पडली. जवळच एक गुहा आढळली. त्या गुहेत जाऊन तू उपास केलास. तिथं माझं लिंग पार्वतीसह स्थापिलस. त्याची पूजा केलीस. तो दिवस भाद्रपद शुद्ध तृतीयेचा होता. रात्री जागरण केलंस.
त्या पुण्यानं इथलं माझं आसन हाललं. नंतर मी तिथं आलो, तुला दर्शन दिलं. आणि वर मागण्यास सांगितलं तू म्हणाली, तुम्ही माझे पती व्हावं, याशिवाय दुसरी इच्छा नाही ! नंतर ती गोष्ट मी मान्य केली. मी गुप्त झालो. पुढे दुसऱ्या दिवशी ती व्रतपूजा विसर्जन केलीस. मैत्रिणीसह त्याचं पारणं केलंस. इतक्यात तुझा बाप तिथं आला. त्यानं तुला इकडं पळून येण्याचं कारण विचारलं. मग तू सर्व हकीकत सांगितलीस. पुढं त्यानं तुला मलाच देण्याचं वचन दिलं. तुला घेऊन घरी गेला.
मग काही दिवसांनी चांगला मुहूर्त पाहून मला अर्पण केली. अशी या व्रतानं तुझी इच्छा पूर्ण झाली. याला हरतालिका व्रत, असं म्हणतात. याचा विधी असा आहे.ज्या ठिकाणी हे व्रत करावयाचं असेल, त्या ठिकाणी तोरण बांधावं, केळीचे खांब लावून ते स्थळ सुशोभित करावं. पुढं रांगोळी घालून पार्वतीसह महादेवाचं लिंग स्थापन करावं, षोडशोपचारांनी त्याची पूजा करावी, मनोभावे त्याची प्रार्थना करावी. नंतर ही कहाणी करावी व रात्री जागरण करावं. या व्रतानं प्राणी पापापासून मुक्त होतो. साता जन्माचं पातक नाहीसं होतं. राज्य मिळतं.
स्त्रियांचं सौभाग्य वाढतं ह्या दिवशी बायकांनी जर काही खाल्लं तर सात जन्म वंध्या होतात. दळिद्रं येतं व पुत्रशोक होतो. कहाणी ऐकल्यावर सुवासिनींना यथाशक्ती वाण द्यावं. दुसरे दिवशी उत्तरपूजा करावी आणि व्रताचं विसर्जन करावं. ही साठा उत्तराची कहाणी पाचा उत्तरी देवाब्राह्मणांचे द्वारी, गाईचे गोठी, पिंपळाचे पारी सुफळ संपूण (संपूर्ण).
हरतालिकेची कहाणी (Hartalika Vrat Katha DownloadButtonहरतालिका व्रताचे महत्त्व
स्त्रियांसाठी धार्मिक महत्त्व
- कुमारिका स्त्रिया हे व्रत करून योग्य पती मिळावा अशी प्रार्थना करतात.
- विवाहित स्त्रिया आपल्या पतीच्या दीर्घायुष्य व सौख्यासाठी हे व्रत करतात.
पती-पत्नी संबंधातील महत्त्व
- या व्रतामुळे वैवाहिक जीवन सुखी व समृद्ध राहते.
- दाम्पत्यामध्ये आपुलकी, विश्वास आणि प्रेम वाढते.
हरतालिका आध्यात्मिक फायदे
- मनातील निश्चय दृढ होतो.
- तपश्चर्येचा फल मिळतो.
- देवी पार्वती आणि भगवान शिवाचे आशीर्वाद लाभतात.
हरतालिका व्रत पूजा विधी
उपवास व संकल्प
- सूर्योदयापासून स्त्रिया उपवास करतात.
- संकल्प करून व्रताची सुरुवात केली जाते.
हरतालिका पूजा साहित्य
- मातीचे शिव-पार्वती मूर्ती
- फुले, फळे, धूप, दीप, नैवेद्य
- तांदूळ, कुंकू, हळद, पंचामृत
हरतालिका पूजेची पद्धत
- घरात स्वच्छ ठिकाणी शिव-पार्वतीची प्रतिमा किंवा मूर्ती ठेवावी.
- गंध, अक्षता, फुले अर्पण करावीत.
- दीप लावून हरतालिकेची व्रत कथा वाचावी.
- आरती करून प्रसादाचे वितरण करावे.
कथा वाचनाचे नियम
हरतालिकेची कोणत्या भाषेत वाचावी?
- स्वतःच्या मातृभाषेत वाचली तर अधिक फलदायी ठरते.
- मराठीत हरतालिकेची कहाणी वाचणे सर्वाधिक प्रचलित आहे.
हरतालिकेची वाचनाचे योग्य वेळ
- पूजा करून संध्याकाळी कथा वाचावी.
- कथा वाचल्यानंतर आरती करणे आवश्यक आहे.
श्रीहरितालिकेची आरती
जय देवी हरितालिके। सखी पार्वती अंबिके। आरती ओवाळीते। ज्ञानदीपकळिके ॥ धृ० ॥
हरिअर्धांगी वससी। जासी यज्ञा माहेरासी। तेथें अपमान पावसी यज्ञकुंडीत गुप्त होसी ॥ जय० ॥ १॥
रिघसी हिमाद्रीच्या पोटी। कन्या होसी तू गोमटी। उग्र तपश्चर्या मोठी। आचरसी उठाउठी ।। जय०॥ २॥
तापपंचाग्निसाधनें। धूम्रपानें अधोवदनें। केली बहु उपोषणें। शंभु भ्रताराकारणें ।॥ जय०॥ ३॥
लीला दाखविसी दृष्टी। हें व्रत करिसी लोकांसाठी। पुन्हां वरिसी धूर्जटी। मज रक्षावें संकटी ॥ जय०॥ ४॥
काय वर्ण तव गुण। अल्पमति नारायण। मातें दाखवी चरण। चुकवावे जन्म मरण। जय देवी०॥५॥
हरतालिका तीजविषयी सामान्य प्रश्न
Q1. हरतालिकेची कहाणी काय आहे?
➡️ पार्वती मातेनं भगवान शिवाला पती म्हणून मिळवण्यासाठी केलेल्या कठोर तपश्चर्येची ही पौराणिक कथा आहे.
Q2. Hartalika Teej Vrat Katha 2025 कधी वाचायची?
➡️ 26 ऑगस्ट 2025 (मंगळवार) रोजी हरतालिका व्रत कथा वाचली जाते.
Q3. हरतालिकेचे व्रत कोण करतात?
➡️ कुमारिका व विवाहित स्त्रिया हे व्रत करतात. कुमारिका स्त्रिया योग्य पतीसाठी, तर विवाहित स्त्रिया पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी हे व्रत करतात.
Q4. हरतालिकेची कथा कुठे मिळेल?
➡️ हरतालिकेची कथा धार्मिक ग्रंथांमध्ये व उपलब्ध मराठी पुस्तिकांमध्ये मिळते. तसेच ऑनलाइन ब्लॉग व व्हिडिओतूनही ही कथा वाचता/ऐकता येते.
निष्कर्ष
हरतालिका व्रत हे स्त्रियांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे धार्मिक व्रत आहे. भगवान शिव आणि देवी पार्वतीच्या पवित्र विवाहाच्या पौराणिक कहाणीवर आधारित हे व्रत आजही श्रद्धेने केले जाते.
यामुळे स्त्रियांना केवळ धार्मिक पुण्यच नाही, तर वैवाहिक जीवनात सुख-समाधान व अध्यात्मिक शांती लाभते.