पिठोरी अमावस्या कथा | पूजा पद्धत, महत्त्व व फायदे
Pithori Amavasya Katha – पिठोरी अमावस्येची मूळ पारंपरिक कथा जाणून घ्या. या दिवशी व्रत केल्याने संततीसुख, मुलांचे रक्षण आणि कुटुंबातील समाधान मिळते. येथे वाचा पिठोरी अमावस्या व्रत कथा, महत्त्व, पूजा पद्धत व फायदे.
पिठोरी अमावस्या म्हणजे काय?
श्रावण महिन्यातील अमावस्येला “पिठोरी अमावस्या” म्हणतात. या दिवशी माता महिलांनी व्रत करून आपली संतती, कुटुंब व घरातील समृद्धीसाठी प्रार्थना करावी असा पारंपरिक विश्वास आहे. या व्रतामागे एक पौराणिक कथा सांगितली जाते, जी पिढ्यान् पिढ्या चालत आली आहे. ही कथा संततीच्या रक्षणासाठी, अपत्यसुखासाठी आणि जीवनातील दुःख निवारणासाठी महत्त्वाची मानली जाते.
कहाणी पिठोरीची
आटपाट नगर होतं. तिथं एक गरीब ब्राह्मण राहत होता. त्याच्या घरी श्रावणातल्या अवसेच्या दिवशी बापाचं श्राद्ध असे. इकडे दरवर्षी काय होई? ज्या दिवशी श्राद्ध त्या दिवशी सकाळपासून त्याच्या सुनेचे पोट दुखू लागे व ब्राह्मण जेवायला बसण्याचे वेळेस बाळंत होऊन पोर मरून जाई. असं झालं, म्हणजे ब्राह्मण तसेच उपाशी जात. असं सहा वर्षं झालं. सातव्या वर्षीही तसंच झालं.
तेव्हा सासरा रागावला. ते मेलेलं पोर तिच्या ओटीत घातलं, तिला रानात हाकून लावलं. पुढं जाता जाता ती एका मोठ्या अरण्यात गेली. तिथं तिला झोटिंगाची बायको भेटली. ती म्हणाली, बाई बाई, तू कोणाची कोण ? इथं येण्याचं कारण काय ? आलीस तशी लौकर जा. नाही तर माझा नवरा झोटिंग येईल आणि तुला मारून खाऊन टाकील !
तेव्हा ब्राह्मणाची सून म्हणाली, तेवढ्याकरताच मी इथं आलं आहे. झोटिंगाची बायको म्हणाली, बाई बाई तू इतकी जिवावर उदार का ? तशी ब्राह्मणाची सून आपली सांगू लागली. ती म्हणाली, मी एका ब्राह्मणाची सून. दरवर्षी, मी श्रावणी अवसेच्या दिवशी बाळंत होई व मूल मरून जाई. त्याच दिवशी आमच्या घरी माझ्या आजेसासऱ्याचं श्राद्ध असे. माझं असं झालं म्हणजे श्राद्धास आलेले ब्राह्मण उपाशी जात.
अशी सहा बाळंतपणं माझी झाली. सातव्या खेपेलाही असंच झालं. तेव्हा मामंजींना माझा राग आला. ते मला म्हणाले, माझा बाप तुझ्या बाळंतपणामुळं सात वर्ष उपाशी राहिला, तर तू घरातून चालती हो! असं म्हणून हे मेलेलं मूल माझ्या ओटीत घातलं आणि मला घालवून दिलं.
नंतर मी इथं आले. आता मला जगून तरी काय करायचं आहे ? असं म्हणून रडू लागली.
तशी झोटिंगाची बायको तिला म्हणाली, बाई, तू भिऊ नको, घाबरू नको, अशी थोडी पुढं जा. तिथं तुला एक शिवाचं लिंग दृष्टीस पडेल. बेलाचं झाड लागेल. तिथं एका झाडावर बसून राहा. रात्री नागकन्या, देवकन्या, साती अप्सराबरोबर घेऊन तिथं पूजेला येतील. पूजा झाल्यावर खीरपुरीचा नैवेद्य दाखवतील आणि अतिथी कोण आहे म्हणून विचारतील.
असं विचारल्यावर “मी आहे” म्हणून म्हण. त्या तुला पाहतील. कोण कोठची म्हणून चौकशी करतील तेव्हा तू सगळी हकीकत त्यांना सांग.
ब्राह्मणाच्या सुनेनं बरं म्हटलं. तिथून उठली, पुढं गेली. तो एक बेलाचं झाड पाहिलं, तिथंच उभी राहिली. इकडे तिकडे पाहू लागली तो जवळच एक शिवलिंग दृष्टीस पडलं. तशी ती शेजारच्या झाडावर बसून राहिली. इतक्यात रात्र झाली.
तशी नागकन्या, देवकन्या, अप्सरांच्या स्वाऱ्यासुद्धा आल्या. त्यांनी शिवलिंगाची पूजा केली. नैवेद्य दाखविला आणि “अतिथी कोण आहे?” म्हणून विचारलं, त्याबरोबर ती खाली उतरली. “मी आहे” म्हणून म्हणाली.
तेव्हा सगळ्यांनी मागं पाहिलं. त्यांना आश्चर्य वाटलं. तिची कोण, कोठली म्हणून चौकशी केली. तिनं सर्व हकीकत सांगितली. नागकन्या-देवकन्यांनी तिच्या मुलांची चौकशी केली. तेव्हा आसरांनी ती दाखविली.
पुढं तिच्या साती मुलांना जिवंत केलं आणि तिच्या हवाली केलं. पुढं तिला हे व्रत सांगितलं. चौसष्ट योगिनींची पूजा करायला सांगितली आणि मृत्युलोकी हे व्रत प्रकट करायला सांगितलं. तशी तिनं विचारलं, ह्यानं काय होतं ?
आसरांनी सांगितलं, हे व्रत केलं म्हणजे मुलंबाळं दगावत नाहीत, सुखासमाधानात राहतात.
पुढं ती त्यांना नमस्कार करून निघाली. ती आपल्या गावात आली. लोकांनी हिला पाहिलं. ब्राह्मणाला जाऊन सांगितलं – “तुमची सून घरी येत आहे.” त्याला ते खोटं वाटलं.
अर्ध घटकेनं पाहू लागला, तो मुलंबाळं दृष्टीस पडू लागली. पाठीमागून सुनेला पाहिलं. तसा उठला, घरात गेला, मूठभर तांदूळ सुनेवरून आणि मुलांवरून ओवाळून टाकून दिले.
हातपाय धुऊन घरात आला. सर्व हकीकत सुनेला विचारली. तिनं ती सारी सांगितली. पुढं सर्वांना आनंद झाला आणि मुलांबाळांसह सुखानं ती नांदू लागली.
ही साठा उत्तराची कहाणी पाचा उत्तरी सुफळ संप्रूण.
कहाणीतील शिकवण
- श्रद्धा व धैर्य ठेवल्यास संकटातून मार्ग मिळतो.
- देवपूजेच्या माध्यमातून कुटुंबात सुखशांती नांदते.
- स्त्रियांनी केलेल्या व्रतामुळे मुलांचे रक्षण होते.
- आईच्या प्रार्थनेत अपार शक्ती असते.
महत्त्व पिठोरी अमावस्येचे महत्त्व
- संततीसुख व अपत्यरक्षणासाठी हे व्रत महत्त्वाचे मानले जाते.
- कुटुंबातील अडचणी दूर होऊन आनंद नांदतो.
- घरात ऐश्वर्य, समाधान व शांती टिकते.
- मृत पूर्वजांचे आशीर्वाद मिळतात.
पिठोरी अमावस्या पूजा पद्धत
- या दिवशी स्त्रियांनी स्नान करून स्वच्छ वस्त्र धारण करावे.
- चौसष्ट योगिनींची पूजा करावी.
- शिवलिंगाची पूजा करून बेलपत्र, फुले, नैवेद्य अर्पण करावा.
- खीरपुरीचा नैवेद्य दाखवावा.
- व्रतकथा श्रवण करावी.
पिठोरी व्रताचे फायदे
- मुलांचे आयुष्य वाढते.
- घरात सुख-समृद्धी नांदते.
- संकटे, आजार व दुःख दूर होतात.
- कुटुंबात समाधान, एकता आणि आनंद राहतो.
निष्कर्ष
पिठोरी अमावस्या व्रत ही केवळ एक धार्मिक परंपरा नाही, तर मातृत्वाची आणि श्रद्धेची ताकद दाखवणारी प्रथा आहे. या व्रताच्या माध्यमातून केवळ मुलांचेच नव्हे तर संपूर्ण कुटुंबाचे रक्षण होते. “साठा उत्तराची कहाणी” आपल्याला शिकवते की विश्वास, श्रद्धा आणि प्रार्थना यातून प्रत्येक संकटाला उपाय सापडतो.
पिठोरी अमावस्येचे प्रश्न
प्रश्न 1. पिठोरी अमावस्या कोणत्या महिन्यात येते?
उत्तर: पिठोरी अमावस्या श्रावण महिन्याच्या अमावास्येला येते.
प्रश्न 2. या व्रताचा मुख्य उद्देश काय आहे?
उत्तर: या व्रताचा मुख्य उद्देश म्हणजे मुलांचे रक्षण, संततीसुख आणि कुटुंबातील सुखशांती मिळवणे.
प्रश्न 3. पिठोरी अमावस्या व्रत कोण करतात?
उत्तर: हे व्रत प्रामुख्याने विवाहित आणि माता स्त्रिया आपल्या मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी करतात.
प्रश्न 4. पिठोरी अमावस्येच्या पूजेत काय करतात?
उत्तर: या दिवशी चौसष्ट योगिनींची पूजा करतात, शिवलिंगाला बेलपत्र व फुले अर्पण करतात, खीरपुरीचा नैवेद्य दाखवतात आणि पिठोरी व्रतकथा श्रवण करतात.
प्रश्न 5. पिठोरी व्रताचे फायदे कोणते आहेत?
उत्तर: पिठोरी व्रत केल्याने मुलांचे आयुष्य वाढते, कुटुंबात समृद्धी नांदते, संकटे दूर होतात आणि घरात आनंद व समाधान राहते.
प्रश्न 6. पिठोरी अमावस्येच्या व्रताची कथा काय आहे?
उत्तर: आटपाट नगरातील एका गरीब ब्राह्मणाच्या सुनेची ही कथा आहे. दरवर्षी श्रावण अमावास्येला तिचं मूल जन्मल्यानंतर मृत होत असे, त्यामुळे ब्राह्मण उपाशी राहत असे. सातव्या वर्षी तिला घरातून बाहेर काढलं, पण ती देवकन्या, नागकन्यांच्या कृपेने व्रत सांगितल्यावर सातही मुले पुन्हा जिवंत झाली. त्या दिवसापासून हे व्रत संततीसुखासाठी केलं जातं.