Shri Rudrashtakam – श्रीरुद्राष्टकम हे भगवान शिवाच्या स्तुतीसाठी रचलेले एक अत्यंत पवित्र आणि प्रभावी स्तोत्र आहे. महाकवी तुलसीदास यांनी याची रचना केली आहे. या स्तोत्राच्या पठणाने भक्तांच्या मनात भक्तीभाव जागृत होतो आणि आत्मिक शांती मिळते. रुद्राष्टकमाचे ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे, कारण याचे पठण आपल्या जीवनात अनेक सकारात्मक बदल घडवून आणू शकते.
॥ श्रीरुद्राष्टकम् ॥
नमामीशमीशान निर्वाणरूपं
विभुं व्यापकं ब्रह्मवेदस्वरूपम् ।
निजं निर्गुणं निर्विकल्पं निरीहं
चिदाकाशमाकाशवासं भजेऽहम् ॥ १॥
निराकारमोंकारमूलं तुरीयं
गिरा ज्ञान गोतीतमीशं गिरीशम् ।
करालं महाकाल कालं कृपालं
गुणागार संसारपारं नतोऽहम् ॥ २॥
तुषाराद्रि संकाश गौरं गभीरं
मनोभूत कोटिप्रभा श्री शरीरम् ।
स्फुरन्मौलि कल्लोलिनी चारु गङ्गा
लसद्भालबालेन्दु कण्ठे भुजङ्गा ॥ ३॥
चलत्कुण्डलं भ्रू सुनेत्रं विशालं
प्रसन्नाननं नीलकण्ठं दयालम् ।
मृगाधीशचर्माम्बरं मुण्डमालं
प्रियं शंकरं सर्वनाथं भजामि ॥ ४॥
प्रचण्डं प्रकृष्टं प्रगल्भं परेशं
अखण्डं अजं भानुकोटिप्रकाशम् ।
त्रयः शूल निर्मूलनं शूलपाणिं
भजेऽहं भवानीपतिं भावगम्यम् ॥ ५॥
कलातीत कल्याण कल्पान्तकारी
सदा सज्जनानन्ददाता पुरारी ।
चिदानन्द संदोह मोहापहारी
प्रसीद प्रसीद प्रभो मन्मथारी ॥ ६॥
न यावत् उमानाथ पादारविन्दं
भजन्तीह लोके परे वा नराणाम् ।
न तावत् सुखं शान्ति सन्तापनाशं
प्रसीद प्रभो सर्वभूताधिवासम् ॥ ७॥
न जानामि योगं जपं नैव पूजां
नतोऽहं सदा सर्वदा शम्भु तुभ्यम् ।
जरा जन्म दुःखौघ तातप्यमानं
प्रभो पाहि आपन्नमामीश शम्भो ॥ ८॥
रुद्राष्टकमिदं प्रोक्तं विप्रेण हरतोषये ।
ये पठन्ति नरा भक्त्या तेषां शम्भुः प्रसीदति ॥
॥ इति श्रीगोस्वामितुलसीदासकृतं श्रीरुद्राष्टकं संपूर्णम् ॥
>> नाग-पञ्चमी के दिन यह श्रीरुद्राष्टकम् का पाठ विशेष फलदायी है।
Shri Rudrashtakam श्रीरुद्राष्टकम्: एक सर्वसमावेशक मार्गदर्शक
1. परिचय
श्रीरुद्राष्टकम हे एक अत्यंत प्रसिद्ध स्तोत्र आहे, जे भगवान शिवाच्या स्तुतीसाठी रचले गेले आहे. या स्तोत्राचे पठण केल्याने भक्तांच्या मनात भक्तीभाव जागृत होतो आणि आत्मिक शांती मिळते. श्रीरुद्राष्टकमाचे ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
2. रचनेचे सृजन
श्रीरुद्राष्टकमाचे रचयिता महाकवि तुलसीदास होते. त्यांची हनुमान चालीसा आणि रामचरितमानस या काव्यकृती अत्यंत प्रसिद्ध आहेत. तुलसीदासांनी रुद्राष्टकमाची रचना वाराणसी येथे केली होती.
3. श्रीरुद्राष्टकमाचे पाठ आणि त्याचे अर्थ
Shri Rudrashtakam श्रीरुद्राष्टकमाचे आठ श्लोक आहेत, ज्यात भगवान शिवाच्या विविध रूपांचे वर्णन आहे. या श्लोकांचा अर्थसहित संक्षेप खाली दिला आहे:
| श्लोक क्रमांक | अर्थ |
|---|---|
| १ | श्री रुद्राचे स्वरूप आणि गुणांचे वर्णन |
| २ | शिवाच्या अनंत शक्तींचे वर्णन |
| ३ | भगवान शिवाची स्तुती |
| ४ | शिवाच्या अजरामर स्वरूपाचे वर्णन |
| ५ | शिवाच्या कृपेचे वर्णन |
| ६ | शिवाच्या महानतेचे वर्णन |
| ७ | शिवाच्या भव्यतेचे वर्णन |
| ८ | भक्तांच्या श्रद्धेचे महत्त्व |
4. रुद्राष्टकमातील प्रमुख तत्वे
श्रीरुद्राष्टकमातील काही प्रमुख तत्वे खालीलप्रमाणे आहेत:
- भक्ती आणि श्रद्धेचा भाव: या स्तोत्रात भक्ती आणि श्रद्धेचा अत्यंत उच्च भाव आहे.
- शिवाच्या विविध रूपांचे वर्णन: प्रत्येक श्लोकात शिवाच्या विविध रूपांचे सखोल वर्णन आहे.
5. अध्यात्मिक फायदे
श्रीरुद्राष्टकमाचे नियमित पठण केल्याने अनेक अध्यात्मिक फायदे मिळतात:
- मनःशांती आणि आत्मिक शुद्धता: या स्तोत्राच्या पठणाने मनःशांती आणि आत्मिक शुद्धता मिळते.
- श्रद्धा आणि भक्तीचे वर्धन: श्रद्धा आणि भक्तीची वाढ होते.
6. पठणाची विधी आणि नियम
श्रीरुद्राष्टकमाचे पठण करताना खालील नियम पाळावेत:
- पठणाची वेळ आणि ठिकाण: सकाळी आणि सायंकाळी शांत ठिकाणी पठण करावे.
- पठणाची पद्धत आणि आवश्यक तयारी: स्वच्छ वस्त्रे परिधान करून, ध्यानस्थ स्थितीत पठण करावे.
7. अनुभव आणि साक्षी
काही भक्तांनी श्रीरुद्राष्टकमाच्या पठणाने त्यांच्या जीवनात अद्भुत बदल अनुभवले आहेत. त्यांच्या अनुभवांचे उदाहरणे खाली दिली आहेत:
- अनुभव १: एका भक्ताने आर्थिक संकटातून मुक्ती मिळवली.
- अनुभव २: दुसऱ्या भक्ताने आरोग्य संबंधित समस्या सोडवली.
8. निष्कर्ष
श्रीरुद्राष्टकम हे एक अत्यंत महत्त्वाचे स्तोत्र आहे, जे भगवान शिवाच्या स्तुतीसाठी वापरले जाते. याचे नियमित पठण केल्याने मनःशांती, श्रद्धा आणि भक्तीमध्ये वाढ होते.